6 Ağustos 2010 Cuma

DÖNÜŞÜMÜ ANLAYABİLMEK

4 Ağustos 2010 tarihli Zaman Gazetesi'nde Dr. Saruhan Özel'in EKOANALİZ köşesinde yazdıklarına sizlerin de dikkatini çekmek istiyorum. Dünyadaki gelişmeleri yakından izleyen ve nereye gidiyoruzun yanıtını arayanların önemle okuması gerektiğini düşündüğüm önemli bir analizi ben de blogumda sizlerle paylaşmak istiyorum. Dr. Saruhan Özel diyor ki; "Dünya ekonomisi sessiz ve derinden gayet istikrarlı şekilde belli bir yöne doğru seyrediyor. Bakın son yıllarda neler oluyor: 1- Gelişmekte olan ülkelerin dünya ekonomisinden (üretiminden) aldığı pay sürekli artıyor. 1980 yılında (Türkiye dahil 29 ülkeden oluşan) gelişmekte olan ülkeler grubunun dünya üretiminden aldığı pay %36 iken 2008'de %45'e çıktı. 2014'te ise %51'e ulaşmış olacak. (Grafik 1) 2- Gelişmekte olan ülkelerin tüketimi de hızla artıyor. Artık dünyanın en büyük tüketim gücü ABD ekonomisi değil. 2000 yılında tek başına dünya tüketiminin %34'ünü oluşturan ABD'nin tüketimi düzenli bir şekilde geriliyor ve 2010 yılını %27'lik bir payla tamamlamış olacak. (Grafik 2) 2000 yılında dünya tüketiminin sadece %23'ünü oluşturan gelişmekte olan ülkeler ise bu yıl sonunda ulaşacağı %33'lük payla artık dünyanın en büyük tüketim gücü.

3) Gelişmekte olan ülkelerin liderleri konumundaki BRIC ülkelerinin (yani Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin grubunun) global hisse senedi piyasa değeri içindeki payı hızla yükseliyor.

ABD borsalarının piyasa değerinin payı 2006-2009 döneminde %34'ten %30'a gerilerken BRIC ülkelerinin payı iki kat artarak %7'den %14'e çıktı. (Grafik 3) Acaba bu ülkelerdeki piyasa değerleri niye artıyor?

4) Ekonomik kararlar G-3 ya da G-5'te değil, G-20 grubunda alınıyor (daha doğrusu G-3+BRIC). Artık ABD ve Avrupa Hindistan'ın rızasını almadan pamuk fiyatlarını, Brezilya'nın rızasını almadan şeker fiyatlarını, Çin'in rızasını almadan demir-çelik veya bakır fiyatlarını ayarlayamıyorlar.

5) Çin 2009 yılında 14 milyon adetle dünyanın en çok otomobil satılan ülkesi unvanını ABD'den almış durumda. 2010 yılında Çin'in iç talebindeki büyüme ihracat artışından 300 milyar $ daha fazla olacak ve ilk defa iç piyasa ekonomik büyümeye ihracattan daha fazla katkı yapmış olacak.

6) ABD'nin gelişmekte olan ülkelere olan ihracatı 2009 yılında toplamdan aldığı %52'lik payla ilk defa gelişmiş ülkelere yaptığı ihracatını geçti. Bu arada Almanya dünyanın en büyük ihracatçısı unvanını Çin'e kaptırdı.

7) Çin'in Japonya dışı Asya'dan yaptığı ithalatın toplam ithalatı içindeki payı %46 ile ilk defa gelişmiş ülkelerden yaptığı ithalatı geçti. (%37) 2002 yılında bu oranlar birbirlerine eşitti. Yani Çin çevresi ile daha fazla entegre oluyor ve yaptığı ithalatla tüm Asya ülkelerini ihya ediyor.

8) Şirketlerin stratejileri de bu paradigma değişikliğine göre belirleniyor. Eskiden gelişmekte olan ülkelere buralardaki ucuz işçilikten faydalanıp kendi ülkelerine satış yapmak üzere giden büyük global şirketler artık bu ülkelerdeki üretim ve yatırımlarını yine bu ülkelerde satmak üzere yapıyorlar. Bu sayede 2009 kriz yılında tüm dünyada doğrudan yatırımlar %40 azalırken Çin'de yatay seyretti. Birkaç örnek;

ABD'nin otomotiv devi General Motors kendi ülkesinde iflas ederken Çin'de ABD'den daha fazla otomobil sattığını görünce yatırımlarını ABD'den Çin'e kaydırıyor.

Starbucks ABD'nin çeşitli bölgelerindeki 600 dükkânını kapatıp Çin'de açmayı ve Çin'deki şube sayısını kısa sürede 376'dan 1000'e çıkartmayı planlıyor.

Citigroup, Almanya'daki kârlı "bireysel bankacılık" operasyonunu satıp Vietnam'da bireysel bankacılığa başlarken Çin'deki şube ağını genişletiyor.

Alman teknoloji devi Siemens, Çin'de 2012 sonuna kadar 1,6 milyar Euro yeni yatırım planlıyor ve Ar-Ge operasyonlarının bir kısmını Çin'e taşıyor.

Daimler, yeni nesil elektrikli otomobilini Çin'de geliştiriyor.

9) Son 2 yılda ABD, Almanya ve İngiltere'de banka kredileri gerilerken Çin'de 1,5 trilyon $ ya da %53 arttı. Herkes krediler batacak derken bugün batık oranı %1,5 ve Çin'in batığı en büyük denen devletin ziraat bankası AgBank 22 milyar $'la dünya tarihinin en büyük halka arzını gerçekleştirdi (bankanın %15'i). Bir önceki rekor da AgBank'ın biraz altında yine Çin'in en büyük bankası ICBC idi. (Acaba kim ve neden bu bankalara bu kadar sermaye koymak istiyor, çok batıkları olduğunu bu yatırımcılar bilmiyor mu?)

10) Bankaların piyasa değerleri tüm bu gelişmeleri yansıtıyor. 10 yıl önce dünyanın en değerli on bankasının sekizi Anglosakson (ABD ve İngiltere) bankası iken 2009 sonunda ilk on içerisinde 4 Çin bankası var. Dünyanın en değerli bankası artık Citigroup değil. 2009 yılı sonundaki 270 milyar $'lık değeri ile Çin Sanayi ve Ticaret Bankası (ICBC). İkinci sırada da yine 200 milyar $'ın üzerindeki değeri ile China Construction Bank var. (Acaba bu bankalar neden bu kadar değerli?)

11) Gelişmekte olan ülkeler giderek artan bir hızda gelişmiş ülkelerin global markalarını satın alıyorlar. Son birkaç yılda Çinli Geely Volvo'yu, Hintli Tata Land Rover'ı ve Jaguar'ı, Çinli Lenovo IBM'in PC kısmını, Tayvanlı BenQ Siemens'in mobil telefon teknolojisini, Rus Abramovich Chelsea'yi, BAE Şeyhi Mansour Manchester City'yi aldılar.

12) Gelişmekte olan ülkelerin rezervlerini de kullanan ve bilinen varlıklarının tutarı 4 trilyon $'a ulaşan "Ulusal Fonlar" bugün dünyanın en büyük ve önemli yatırımcı grubu haline gelmiş durumdalar. Afrika'daki madenlerden çevre ülkelerdeki sanayi şirketlerine, ABD'deki bankalardan Avrupa'daki teknoloji şirketlerine kadar korumacılık duvarları elverdiği ölçüde satın almalar yapıyorlar. Bu fonlar içinde önemli bir paya sahip olan Körfez ülkeleri fonları da artık yatırımlarını off-shore merkezlerde ABD veya AB tahvillerinde değil, çevre ülkelerde ve stratejik ortaklıklarda değerlendirmeye çalışıyorlar.

Dünyada sessiz ve derinden giden bu paradigma değişikliğini gösteren daha birçok gelişme var ama benim yazacak yerim yok. Türkiye ekonomisinin, gelişmekte olan ülkelerin önemli bir üyesi olduğu için bu paradigma değişikliğinden faydalanacağı kesin. Ama ihracatıyla mı yoksa iç talebiyle mi? Sanayi üretimiyle mi yoksa hizmet üretimiyle mi? Stratejik sektörleri üzerinden inovasyonla marka ve yüksek katma değer yaratarak mı yoksa kur ve teşvik destekleri isteyerek mi? Bunları zaman gösterecek.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Twitter